Heerenbeek: Extra aanvullingen betreffende Familie Paans

 

Uit: BHIC:  212   Maatschappij van Welstand in Breda en Eindhoven, 1822 - 1990

 

Inventaris 212 - 65 brief ?  Sint Oedenrode 20 augustus 1856

We Eerwaarde Heer!!

Laatstelijk te Bergeijk zijnde bij een der Maatschappij boeren genaamd Dirk Paans wiens oudste en jongste zonen bij mij in dienst, den eerste genoemde als zetboer getrouwd zijnde, over wien ik mij ten sterkste te prijzen heb, en den laatsten als boereknecht, als dat de Maatschappij zich ook wel belast met het verschaffen van vrouwelijk en mannelijk leden onzer gemeente, tot opleiding voor het boerenwerk, tot welke opleiding de zoo even genoemde Maatschappij eenige geldelijke bijdrage verstrekken tot vergoeding der abuizen, welke zulke personen deden. Nog onervaren zijnde in zulk voor hen onbekende werkzaamheden, totdat zulke personen genoegzaam bekwaam waren dat zij in gepastheid eene goede huur konden verdienen. Zoo neem ik dan ook de vrijheid mij tot Uw edele te wenden met het verzoek of uw edele mij zulk een vrouwelijke dienstbode zouden kunnen verschaffen, die zedig, bedaart, trouw en eerlijk zijnde, mijne pogingen tot het bekwamen haren persoon tot een goede boerenmeid niet met ondank zouden bekronen, en haar later bij een wettig huwelijk met een jong mensch een godsdienstig geloofgenoot in staat zouden zijn, om als zetboer en boerin bij mij in dienst te blijven, daar ik langzamerhand en binnen korte tijd, verscheidene boeren benodigt zal hebben. Geene Roomsche of Ludenche? boeren meer willende hebbende, en ingeval zulke personen goed en eerlijk bleven kan langzamerhand, in een eigen boerderij te zetten en mijne kopers aan dan tegen eene billijke prijs te verhuren, hopende als dat Uw edele mij mijn verzoek niet ten kwade zult duiden heb ik de eer mij met de meeste hoogachting te noemen uwe dienstwillige dienaar  Pieter Jacob de Girard de Miellet van Coehoorn Luitenant ter Zee

Kasteel van Sint Oedenrode den 20 augustus 1856

 

Inventaris 212 - 172 jaar 1860
Zijn enige teruggekomen inwonende zoon die met …….. tegelijk met een protestantse meid aangenomen bekleedt de post van voorlezer.

Een en ander was ons zeer welkom omdat de Heer van Coehoorn te Sint Oedenrode zich het lot dezer mensen vroeger zeer heeft aangetrokken, en omdat de twee andere zoons, de ene als bedrijf, en de andere als koetsier op Herebeek onder Oirschot wonen. (WDM: Op Heerenbeek woonde Menno van Coehoorn, ook een aanhanger van de Capadose, broer van de van Coehoorn die in Sint Oedenrode woonde).

Twee dochters zijn te Sint Oedenrode (WDM: klopt niet, de schrijver zal het niet goed hebben geweten) en te Heeze getrouwd.

Een dochter is gebrekkig ter gang en is nog thuis.

 

Inventaris 212 - 71 brief 197 Bergeijk 9 september 1868

Het is enige tijd geleden toen mij door den Heer Neomagus gevraagd werd, of ik soms iemand als boer voor een der maatschappij hoeven had aan te bevelen, doch toen was mij niemand bekend. Vergun  mij de vrijheid Uw Eerwaarde thans als sollicitant tot plaatsing op eene hoeve te mogen aanbevelen of voordragen zeker Gerrit Paans te Oirschot bedrijfboer voor den Heer Coehoorn (vader van den Sint Oedenrodesche) welke Paans als knecht is begonnen en door vlijt, overleg en spaarzaamheid, zich zooveel vermogen heeft overgegaard, dat hij zich zelf zal kunnen inspannen. Hij bezit althans behalve zijn huismeubelen een vijftal koeyen en elf stuks overjarig vee. Hij is de zoon van Paans alhier en broeder aan die te Eersel. Heeft eene vrouw en eenige kinderen, van welke de twee oudsten, een zoon van 19 en eene dochter van 17 a 18 jaren onlangs belijdenis hebben afgelegd, volwassen en in staat zijn op het boerenbedrijf behulpzaam te zijn. Hij stelt zich voor om persoonlijk aanstaande Maandag te Breda te komen, ten einde zich te presenteeren  en aan te bevelen bij eene eventueele vacature op een boeren plaats.

 

Inventaris 212  - 73 brief 202 Oirschot 28 augustus 1871

Gisteren is plotseling brand ontstaan in de woning van Gerrit Paans. Niemand was thuis, allen waren op het veld bezig  en werden door het geroep van anderen op de brand attent gemaakt. Door den wind nam de brand zo sterk toe, dat in een oogwenk het huis in eene korte tijd niets meer te redden was. Paans verliest daarbij een goed paard een stier 6 beesten 3 schapen en een varken. Drie koeien en een paar kleine beestjes zijn gelukkig gered. Bovendien verliest hij behalve zijn huisraad bedden en zijne kleding nog 12 a 13 duizend pond hooi 71 veem rogge en alles wat bij het paard behoort als kar ploeg enz. Wel is zijn inboedel verzeker. Wat zal hij van de verzekering krijgen. Wel woont hij op een hoeve van Baron van Coehoorn, maar zal deze hem ondersteunen. De man is radeloos het begon hem door zijn vlijt en oppassendheid zo goed te gaan en nu is hij ineens zijn broodwinning kwijt. Zou de maatschappij hem niet enige ondersteuning kunnen geven. Ik weet wel dat de maatschappij ten doel heeft om protestantse boerderijen op te richtten, doch zou zij in dit bijzonder geval niet wat geld over hebben om een boer staande te houden die in alle opzichten verdient geholpen te worden. Hij heeft een groot gezin en zoals u wellicht bekend is, passen allen zeer goed op. Paans is godsdienstig doch behoort volstrekt niet onder die vrome lui waartoe zijn  familie meen ik gerekend worden. Zie eens wat ge kunt doen, lukt dit niet tracht dan eens op anderen wijze wat te krijgen, iedere FL 100, zal hem welkom zijn

 

Inventaris 212  - 73 brief 203 Heerenbeek onder Oirschot 30 augustus 1871

Weleerwaarde Heer

Op verzoek van Gerrit Paans die u deze brief zal  overhandigen wil ik u gaarne van hem de kortte getuigenis geven, hij is mij sedert vele jaren bekend is vroeger in mijn dienst geweest, en heeft later door goed oppassen en mijne hulp zover weten te brengen van eene boerderij op mijn goed te kunnen huren. Nu evenwel dat zijne woning door brand vernield is en de herbouw waarschijnlijk lang kan duren, en voor meer redenen die hij u mondeling zal mededelen zou hij gaarne eene open maatschappij hoeve willen komen huren. Gaarne zag ik hem daarin gelukken, terwijl ik gerust de maatschappij zou durven geluk te wenschen met een boer die zijn zaak buitengewoon goed verstaat.

Met de meeste hoogachting heb ik de eer mij te noemen Uw dienstwillige dienaar M. Coehoorn

 

Inventaris 212 - 73 brief 209 Oirschot 2 september 1871

voor enige dagen schreef ik u over Paans. Naar ik verneem is Coehoorn niet voornemens zijne boerderij op te bouwen. de verzekering heeft hem slecht betaald, en hij zal dus de gronden onder zijne andere hoeve verdelen. Naar ik hoor is er een Maatschappijhoeve te Bladel open. Zou Paans daar niet op kunnen komen. Spreek daar eens over. Het lot van Paans gaat mij zeer ter harte. Wij kennen hem zolang en ofschoon men dikwijls hem een en ander ten laste heeft gelegd, is hij iemand op wien in werkelijkheid niets te zeggen valt hoogachten S. Sohngen